گزیدگی توسط مارها

مارها در حالت عادی، انسان شکار نمی‌کنند مگر آنکه زخمی باشند یا ترسیده باشند. بیشتر مارها ترجیح می‌دهند از تماس یا حمله به انسان پرهیز کنند. در حالت کلی مارهای غیرسمی خطری برای انسان نیستند تنها استثناء مارهای چنبره‌ای بزرگ است. گزیدگی یک مار غیرزهری معمولاً بی خطر است چون دندان‌های مار برای پاره کردن یا ایجاد زخم عمیق طراحی نشده‌اند بلکه بیشتر برای گرفتن شکار و نگاه داشتنش کار می‌کنند. با این حال احتمال عفونت و آسیب به بافت محل گزیدگی مار غیرسمی وجود دارد. مارهای زهری خطر بسیاری بزرگتری برای انسان اند.سازمان سلامت جهانی  مار گزیدگی را زیر ردهٔ «دیگر شرایط نادیده گرفته شده» فهرست می‌کند.

میزان مرگ و میر ناشی از مارگزیدگی خیلی مستند نیست. نیش مارهای سمی که منجر به مرگ نشود می‌تواند به قطع عضو بینجامد. از حدود ۷۲۵ گونهٔ مار زهری در سراسر جهان ۲۵۰ مورد می‌توانند با یک نیش انسان را بکشند. به طور متوسط در استرالیا در هر سال یک تن قربانی مارگزیدگی می‌شود درحالی که در هند، سالانه ۲۵۰ هزار مارگزیدگی ثبت می‌شود که ۵۰ هزار مورد آن‌ها منجر به مرگ می‌شود.

درمان مارگزیدگی بسته به خود گزیدگی متفاوت است. بهترین درمان استفاده از پادزهری است که از زهر همان مار گرفته شده باشد. برخی پادزهرها تنها برای یک گونه جواب می‌دهند و برخی دیگر برای چندین گونه. برای مثال در آمریکا همهٔ مارهای زهری از نوع  افعی روزن دار اند به استثنای مار مرجانی. برای پادزهر ساختن، ترکیبی از زهر گونه‌های مختلف  مار زنگی، سر-مسی، و دهان-پنبه‌ای با هم مخلوط می‌شوند و به بدن یک جانور مانند اسب تزریق می‌شوند تا جایی که بدن اسب ایمن می‌شود سپس خون از بدن اسب ایمن شده گرفته می‌شود. سرم از خون جدا، خالص سازی و یخی خشک می‌شود. سپس با آب استریل بازسازی می‌شود و تبدیل به پادزهر می‌شود. در این میان کسانی که به اسب حساسیت دارند احتمال آنکه نسبت به پادزهر حساسیت بدهند وجود دارد.پادزهر مارهای خطرناک تر مانند مامبا، تایپان و  کبرا هم به همین روش در هندوستان، آفریقای جنوبی و استرالیا ساخته می‌شود که البته این پادزهرها تنها برای همان گونه کاربرد دارد.

مختصری درباره ی مار ها

مارهای زهرآگین

حدود ۷۰۰ گونه از ۳۲۰۰ گونه مارهای دنیا زهری هستند و شامل چندین مار هستند که می‌توانند انسان را بکشد. یک مار زهری زهر خود را از راه نیشهایش که یا توخالیند و یا شیار دارند تزریق می‌کند. وقتی که زهر تزریق شد مار به انتظار می‌نشیند تا قربانیش قبل از بلعیده شدن بمیرد.

از حدود ۷۲۵ گونه از مارهای سمی در سراسر جهان، تنها ۲۵۰ تا از آنها قادر به کشتن انسان با یک نیش است. به طور متوسط استرالیا تنها یک نیش مار کشنده در هر سال دارد. در هند، در هر سال ۲۵۰ هزار مارگزیدگی ثبت می‌شود که از آنها ۵۰ هزار تا منجر به مرگ می‌شود.

دندان‌های نیش مارهای زهری، در فک بالای دهان آنها قرار گرفته و با غده‌های سمّی که در سر مار قرار دارند در ارتباط هستند.
با کشیدن دندان مار، نمی‌شود برای همیشه با خیال آسوده از نیش مار زهری در امان بود چرا که دندان‌های نیش در دهان مارهای زهری مجدّداً رویش می‌کنند. مار زهری به کمک این نیش‌ها زهر را به بدن شکار خود تزریق می‌کند و این گونه می‌کوشد تا جانش را بگیرد یا حداقل او را ناتوان و بی‌هوش سازد تا با خیال راحت به خوردن گوشتش بپردازد. تمام مارهای زهری علاوه بر نیش، دندان نیز دارند. در نتیجه، تمام مارهای زهری علاوه بر نیش زدن گاز هم می‌گیرند.

مار زنگی

از نوع مار زنگی نزدیک به ۱۲ نوع مختلف در جهان وجود دارد. مارهای زنگی را از زنگوله‌ای که در ته دم خودشان دارند به راحتی می‌توان تشخیص داد. هر چند دم این مار طوری ساخته شده‌است که در هنگام حرکت و جنبیدن صدای زنگ درآید ولی با این وجود صدای اصلی زنگوله دم مار بر اثر لرزش دم توسّط خود مار، تنها زمانی انجام می‌پذیرد که مار از چیزی احساس خطر بکند.

افعی

افعی نیز که بیشتر در جنوب غربی آسیا یافت می‌شود، همانند مار زنگی است. هر دوی آنها علاوه بر آنکه مانند مارهای دیگر از جلو حرکت می‌کنند، قادر به حرکت از سمت پهلو نیز هستند. افعی‌ها تنها مارهای زهری در اروپا هستند.

پوست مار پس از پوست اندازی

تغذیه

رژیم غذایی مارها با توجه به اندازه، گونه و اقلیم وجغرافیا تغییرمیکندو طیف گوناگونی از پستانداران، حشرات و ماهی‌ها را شامل می‌شود، مارها اکثرشان برای شکار استفاده می‌کنند گونه‌های بدون زهر از آرواره برای شکار و دفاع استفاده می‌کنند و انواع دیگری از مارها هم با پیچیدن عضله هایشان به دور طعمه آن را می‌کشند و می‌خورند

مار در باورهای فرهنگی

• مار پرنده در آیین کاکولکان، آیین مایاها، نشانه این آیین به شمار می‌رفت.
• مار در افسانه‌های کهن ایرانیان، روی شانه‌های ضحاک، پادشاه ستمگر، به صورت جزئی از بدن او، و دربرابر گناهانش، پس از خدمت شیطان در لباس یک آشپز به وی، ظاهر می‌شود.
• ردپای مار به عنوان موجودی جالب توجه را می‌توان در اساطیر کهن از جمله یونان باستان یافت. نشان مار در اساطیر یونانی-رومی به ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد که در آن "آسکِلِپیوس" (فرزند آپولون) خدای پزشکی و درمان، بیماران را شفا می‌بخشیده و مردگان را زنده می‌کرده است. او همواره عصایی را با خود به همراه داشت که ماری به دور آن پیچیده بود، چرا که مار در اساطیر یونانی-رومی نماد هوش و سلامت بود.
• دنیای پزشکی نوین همچنان وامدار اسطوره‌های کهن است چرا که مار در دنیای امروز هم نماد پزشکی و سلامت است. ردپای این موجود افسونگر را در مصر باستان نیز می‌توان یافت؛ مار کبری نماد سلطنت و قدرت مصر باستان بوده و "بوتو" الهه نگهبان مصر و فرعون در قامت مار کبری خدایی می‌کرده است.
• علاوه بر داستان‌های اساطیری، در انجیل بیش از هشتاد بار از مار نام برده شده و شیطان در قالب مار آدم و حوا را فریب داده است؛ همچنین در قرآن نیز چندین بار از انواع گوناگون آن نام برده شده است و با وجود آنکه اشاره مستقیمی به فرو رفتن شیطان در کالبد مار وجود ندارد، این قصه در روایاتی آمده است.

زهر مار

زهر مار از دوران قدیم مصارف زیادی داشته است که شاید مهمترین استفاده آن مسموم کردن دشمنان بوده است. اما همه مارها سمی نیستند و زهر همه مارهای سمی نیز کشنده نیست. زهر در اصل بزاق تغییر یافته مار است که برای شکار، هضم طعمه و دفاع ترشح می‌شود. غددی که تولید و ترشح سم را به عهده دارند در دو طرف سر و در غلافی ماهیچه‌ای قرار دارند.

ترکیب زهرمار در گونه‌های مختلف و همینطور در هر گونه بر اساس سن، فصل و زمان آخرین ترشح متفاوت است. ترکیبات اصلی آن پروتئین و پلی‌پپتیدهایی که خاصیت آنزیمی و سمی دارند.

زهرمار از طرق مختلف اثر می‌کند. در برخی از گونه‌ها، زهر ترشح شده بر روی سیستم عصبی اثر می‌گذارد، بدین صورت که اعصاب یا پیام‌رسان‌های عصبی را درگیر کرده و از کار می‌اندازد. در گونه های دیگر زهرمار بر روی سیستم قلبی و عروقی اثر گذاشته و باعث می‌شود ضربان قلب دچار اختلال شود که می‌تواند به مرگ منجر شود.

در گونه های دیگر، زهر به سیستم گردش خون حمله کرده و با همولیز (تخریب) گلبول های قرمز باعث ایجاد لخته و نهایتا مرگ می‌شوند. در برخی گونه‌ها سم به سایر اندام ها از جمله کلیه و عضلات آسیب زده و گاهی باعث مرگ می‌شود.

استفاده دارویی

زهرمار بخاطر اثرات دارویی و فیزیولوژیک می‌تواند بر مولکول‌های زیستی، سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌های مختلف اثر بگذارد بنابراین قابلیت آن را دارد که در صنعت داروسازی بکار گرفته شود. "کاپتوپریل" دارویی که در درمان فشارخون و بیماری‌های قلبی استفاده می‌شود شاید یکی از معروفترین مثال‌های بهره گیری از زهر مار در صنعت داروسازی باشد.

بررسی اثرات پپتیدهای موجود در زهرمار تیره گرزه‌ماران (وایپریدا) باعث شناخت آنزیم‌های موثر بر کارکرد قلب و فشار خون شد که در نهایت تولید این دارو به انقلابی در درمان بیماری های قلبی و عروقی انجامید.

برخی از پپتیدهای موجود در زهرمار مانند تکستیلینین خاصیت ضد خونریزی دارند، از این ماده برای ساخت داروی جلوگیری از خونریزی در هنگام عمل قلب باز استفاده شده که مراحل آزمایشگاهی و بالینی خود را طی می‌کند.

از سوی دیگر، در جهان امروز که با مساله مقاومت آنتی‌بیوتیک ها، ترکیباتی با خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی، می‌توانند به کشف آنتی بیوتیک‌های جدید منجر شود.

زهرمار به دلیل داشتن ترکیبات پیچیده زیستی و دارویی مانند پروتئین ها و پپتیدهای آنزیمی و غیرآنزیمی، مواد معدنی متفاوت و مواد غیر معدنی خاص خود، خاصیت هیدرولیز دارد. این خاصیت می تواند در درمان بیماری های مختلف از جمله درمان سرطان مورد استفاده قرار گیرد و راه های جدیدی را در درمان بگشاید.

مارها چگونه می شنوند؟!

 مارها با فکشان می شنوند!

فکر می کنیدوقتی مارهای زنگی دمشان را تکان می دهند صدای تکان خوردن حلقه های روی دمشان را می شنوند؟ مدت زمان زیادی است جانورشناسان به دنبال پاسخ این سوال هستند:مارها که گوشهای خارجی ندارند پس چطور صداها را می شنوند؟گروهی پژوهشگر در جدیدترین بررسی ها نشان دادند که امواج صوتی ارتعاشاتی را در جمجمه مار پدید می آورد و گوش داخلی او این ارتعشات را احساس می کند! بروس یانگ زیست عصب شناس  دانشگاه ماساچوست که در این تحقیق شرکت نداشته میگوید:براساس افسانه های قدیمی و کهن مارها ناشنوا هستند. اما بررسی رفتار شناختی مارها نشان میدهد که آنها میشنوند و حالا این پژوهش جدید یک گام جلوتر رفته و توضیح میدهد که مارها چگونه میشنوند.  

امواج صوتی در انسان از طریق هوا جا به جا شده و به پرده گوش انسان برخورد میکند و موجب حرکت استخوانچه های کوچک و لرزش سلولهای مویی بسیار کوچک گوش داخلی میشود.این لرزه ها در ادامه به شکل ایمپالس های عصبی به سمت مغز حرکت میکند.ساختمان گوش داخلی مارها کامل است و فقط پرده گوش ندارد.اما درعوض گوش داخلی آنها مستقیما به استخوان فک پایینی آنها متصل است.استخوان فک پایینی مار هنگام حرکت در نزدیکی زمین قرار میگیرد. بررسی های پیشین این را هم نشان داده بود که ارتعاشاتی که از طریق زمین منتقل میشوند(مثل صدای پای شکارچی یا شکار)استخوان فک مار را می لرزاند و این لرزشها تقویت کننده سیگنالی هستند که از گوش داخلی به مغز فرستاده میشوند.اما آنچه تاکنون نامشخص مانده بود این بود که مار چگونه صداهایی را که از هوا منتقل میشود میشنود؟ 

 کریستین کریستنسن زیست شناس دانشگاه آراهوس دانمارک برای بررسی این موضوع روی گونه ویژه ای از مارها به نام پیتون توپی تمرکز کرد.کریس دراین باره میگوید:تحقیق روی این پیتون ها راحت نبود.نمیشود مار را هم مثل موش طوری آموزش داد که به صداها با رفتار های ویژه و مشخصی پاسخ دهد. 

در عوض او و همکارانش الکترودهایی را به سر مارها متصل کردند و از طریق این الکترودها فعالیت سلولهای عصبی را که گوش داخلی مارها را با مغزشان مرتبط میکند مانیتور کردند.ماره درون قفسی قرار گرفته و بلندگویی بالای قفس آنها قرار داده شد.سپس در فواصل زمانی مناسب صدایی از طریق بلندگو پخش شد.اما مارها هیچ واکنشی به صداها نشان ندادند گروه کریستین می خواستند ببینند که آیه اصلا اعصاب هیچ پالس الکتریکی را تقویت میکنند یا خیر؟ در کمال تعجب آنها دیدند که نه تنها پالس تولید میشود بلکه پالس های عصبی تولید شده بسیار قدرتمند بودند(پالس های تولید شده فرکانسی بین ۸۰ تا ۱۶۰ هرتز داشتند) آنها همچنین دریافتند مارها به ارتعاشاتی که که این صداها در زمین موجب میشدند واکنشی نشان نمیدهند چرا که آنقدر ضعیف هستند که نمیتوانند موجب فعالیت عصبی شوند. 

علاوه بر این هنگامیکه دانشمندان حسگری را به جمجمه مار متصل کردند متوجه شدند امواج صوتی موجب ایجاد ارتعاشات کافی در استخوان جمجمه میشوند(مستقیما از راه هوا)و مارها میتوانند آنرا حس کنند. 

 سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که این پدیده(شنیدن صدا)در مارهای دیگر چگونه انجام میشود.یانگ دراین باره میگوید:بررسی های پیشین نشان داده است انواعی از مارها ارتعاشات را از طریق زمین بهتر حس میکنند.بنابر این میتوان گفت ممکن است توانایی آنها در دریافت امواج صوتی از طریق هوا کاهش یافته باشد.از آنجا که بسیاری از صداها آنقدر ضعیف هستند که بتوانند ارتعاشات منتشر شده از طریق زمین را که مارها میتوانند آنرا حس کنند موجب شوند.بنابراین داشتن همزمان دو توانایی گفته شده به آنها کمک میکند که بتوانند طیف وسیعی از نویزها و صداهارا تشخیص دهند. 

از آنجا که تعدادی از سمندرها و قورباغه ها نیز پرده گوش ندارند بنابراین میتوان گفت آنها نیز به همان شیوه ای میشنوند که مارها میشنوند. 

یانگ در ادامه با اشاره به راه های دیگری که به مارها در احساس ارتعاشات در هوا و زمین کمک میکنند می افزاید:می دانیم که مارها اندام های حسی ویژه ای در پوست و سرشان دارند که احتمالا تحت تاثیر ارتعاشات قرار می گیرند.علاوه بر این شواهدی وجود دارد که نشان میدهد مارها ارتعاشات را در طول بدنشان تشخیص میدهند. بنابراین میتوان گفت که با وجود تمام اطلاعات و شواهدی که درباره شیوه احساس صدا و ارتعاشات در مار ها وجود دارد بازهم نمیتوان گفت که به پایان کار رسیده ایم و کاملا درک کرده ایم که مارها چگونه صداها و ارتعاشات را احساس میکنند . هنوز هم چیزهای بسیاری وجود دارد که باید کشف شوند و ما هنوز به نیمه راه هم نرسیده ایم.

لطفا نظر یادتون نره! اگه مطلب جالبی هم درباره ی مارها داشتین واسم بفرستین.

snake wallpapers

اینم چندتا wallpaper خوشگل از انواع مارها    

  

 

  

ویژگی مارهای سمی‌ وغیرسمی و نیمه سمی

سه گروه مار در دنیا وجود دارد، مارهای غیر سمی، مارهای سمی و مارهای  

نیمه سمی. تعداد انواع مارهای سمی و نیمه سمی بسیار بسیار کم تر از  

مارهای غیر سمی است. با دانستن برخی خصوصیات می توان مارهای  

سمی را از مارهای غیر سمی تشخیص داد.
 

البته برای افراد مبتدی که برای اولین بار با یک مار رو به رو می شوند، بررسی  

این ویژگی ها کمی سخت است؛ زیرا مارها معمولاً با دیدن انسان وحشت  

می کنند و در جایی مخفی می شوند و یا برعکس با در آوردن صدای فِش فِش  

یا هیس هیس و انجام حرکات خاص انسان را می ترسانند و برای حفظ جان  

خود انسان را می گزند. 

ویژگی های مار سمی: سر این نوع مار مثلثی شکل بوده و بیرون زده  از  

راستای بدن آن است. 

دندانهای نیش از سایر دندانها بزرگترند در نتیجه در نقطه گزش معمولا جای دو

دندان به خوبی قابل تشخیص است. 

مردمک چشم آنها بیضی شکل است. 

دارای پوست رنگین و پرخط و خال هستند . 

دارای فرورفتگی در بین دو چشم هستند.   

دارای سری مثلثی ، مردمک چشم عمودی ، دمی کوتاه و کلفت و طرز حرکت بطنی می باشند.   

 اینم عکس یه مار سمی که ویژگی هایی رو که بالا بهتون گفتم میتونید بخوبی در اون مشاهده کنید 

  

  ویژگی مارهای غیر سمی: این نوع مارها دارای مردمک چشم گردی  

 هستند. 

مارهای غیر سمی پوستی ساده دارند. 

این نوع مارها فرورفتگی در بین دو چشم ندارند. 

دارای سری گرد یا بیضی شکل،از قطر میانی بدن تا انتهای نوک دم باریک می شوند و طرز حرکتشان مستقیم و مارپیچ است. 

اینم چندتا عکس از مار غیر سمی